poniedziałek, 21 maja 2012

Jeszcze video z dzisiejszej klęski Gelfanda


Szachy i komputery (5)


Książka otwarć

To po prostu „drzewo” początkowych posunięć (w niektórych wariantach tych posunięć może być i 30) z zapisaną oceną ich siły, danymi o skuteczności i szansą, że silnik wybierze ten, a nie inny ruch. Podstawą książki otwarć są partie na wysokim poziomie, coraz częściej także partie z udziałem silników. Duża część silników ma własne książki, zoptymalizowane do ich stylu gry. Są książki przeznaczone dla ludzi, są też wersje przystosowane do partii między komputerami.

Karta książki otwarć
Obrazek przedstawia kartę książki otwarć z programu Fritz 10. W głównej części znajdują się (od lewej): posunięcie, liczba partii w bazie, w których nastąpiło (N), średni wynik uzyskany po jego wykonaniu (%), średni ranking szachistów, którzy je wybrali (Av), wynik w hipotetycznym turnieju, jaki osiągnęliby, grając je w każdej partii (Perf), wartość zmieniająca prawdopodobieństwo wybrania przez silnik posunięcia (Fact – początkowo wynosi zero), prawdopodobieństwo, że silnik zagra właśnie tak przy niezmienionej wadze (Prob), i prawdopodobieństwo, że silnik wybierze posunięcie przy zmienionej wadze ([%]). Na dole widać słupki oznaczające wygrane białych (1-0), remisy (1/2) i wygrane czarnych (0-1), a także odpowiadającą im liczbę partii.

Tablice końcówek

To wygenerowane przez komputer tablice zawierające wszystkie możliwe przy danej liczbie bierek pozycje, z których każda ma określone wcześniej „ścieżki” do pozycji bliższych matowi o jeden półruch. Obecnie są dostępne tablice dla trzech, czterech, pięciu i sześciu bierek. (Tablice końcówek tak naprawdę nie zawierają wszystkich możliwych kombinacji: niektórych nie ma sensu generować, bo przy przewadze pięć na jednego poradzi sobie najsłabszy silnik na przedpotopowym sprzęcie).
Tablice są tworzone metodą wstecznej analizy, czyli od pozycji końcowej. Najpierw tworzy się bazę wszystkich możliwych pozycji przy danej liczbie bierek, następnie bazę wszystkich możliwych matów przy tej samej liczbie bierek, następnie bazę wszystkich pozycji z nieuniknionym matem w jednym posunięciu i tak dalej. Ocena pozycji na podstawie tablic następuje więc praktycznie natychmiastowo i jest w zasadzie bezdyskusyjna: jeśli silnik podaje, że najkrótsza droga do mata to 37 posunięć, z reguły tak właśnie jest. Owszem, zdarzają się drobne przekłamania, poza tym często jest tak, że w tablicy znajduje się nie bieżąca pozycja, ale pozycja już po przeliczonych przez silnik uproszczeniach, a wtedy może się zdarzyć, że przeoczy on krótszą drogę prowadzącą do mniejszej liczby bierek.
Generowanie tablic trwa bardzo długo – latami. (Komplet tablic dla sześciu bierek ukończono w 2006 roku, komplet dla siedmiu uda się wygenerować nie wcześniej niż w 2015 roku). Rozmiar tablic dla pięciu bierekto około 8 GB, dla sześciu – ponad 1 TB. (Sześciobierkowe, co zrozumiałe, są dostępne chyba wyłącznie w sieciach p2p i poprzez interfejsy na stronach internetowych). W praktyce można poprzestać na kilkuset gigabajtach: na 300 można zmieścić ponad 90 procent najczęściej pojawiających się końcówek, można też ograniczyć się do tablic dla pięciu i mniejszej liczby bierek. (Osobne tablice dla różnej liczby bierek są potrzebne w momencie, gdy zmniejsza się liczba bierek na szachownicy, na przykład w wyniku bicia).
Dla silnika szachowego, który bez pomocy nie spojrzy dalej niż na kilkanaście posunięć do przodu i nie zobaczy końcowej pozycji (z tym samym lub innym zestawem bierek) z pominięciem wcześniejszych, tablice końcówek są bardzo ważne. (A coś takiego zrobi doświadczony szachista, który będzie wiedział, że obecna pozycja skończy się pozycją, o której od wieków wiadomo, że jest remisowa). Współczesne silniki mają zakodowaną pewną podstawową wiedzę o sposobach rozgrywania końcówek, ale bez tablic w najlepszym razie źle je oceniają. (Więcej na ten temat przeczytacie w jednym z dalszych rozdziałów).
Choć tablice pozwalają silnikowi widzieć wielokrotnie dalej i grać perfekcyjnie tam, gdzie normalnie nie mógłby sobie poradzić, nie ma pewności co do tego, czy użycie tablic istotnie zwiększa siłę gry w rozumieniu statystycznym, i to przy założeniu, że tablice są kompletne i pozbawione błędów. Na pewno wiele zależy od ustawień silnika: w jaki sposób korzysta z tablic i jak chętnie to robi. Oto główne problemy.
Przede wszystkim sięganie do tablic trwa, i nawet jeśli dzięki nim silnik zobaczy w wybranym wariancie coś, czego nie policzyłby w godzinę, może mu braknąć czasu na znalezienie tego właściwego, zwłaszcza że w końcówce czasu do namysłu z reguły jest mało, szczególnie w typowych partiach między silnikami. A sekunda mniej lub więcej może oznaczać zupełnie inną ocenę pozycji.
Ponieważ silnik może sięgać do tablic także w pozycjach z większą liczbą bierek (po uwzględnieniu uproszczeń), zdarza się, że gdy już znajdzie w ten sposób na przykład mata w 60 posunięciach, przestaje szukać krótszych wariantów. Jeśli w tych 60 posunięciach znajdzie się 50 bez bicia i ruchu pionem, będzie remis, być może do uniknięcia przy dokładniejszej analizie drzewa wariantów.
Inny problem może pojawić się w partii silnika wyposażonego w tablice końcówek z silnikiem pozbawionym tablic lub człowiekiem. Otóż ze względu na regułę 50 posunięć bez bicia i ruchu pionem teoretycznie perfekcyjna gra może być gorszym rozwiązaniem od tworzenia praktycznych problemów. Czasem znalezienie idealnej obrony jest łatwiejsze, czasem trudniejsze, i może się okazać, że silnik niekorzystający z tablic końcówek będzie się bronić lepiej (dłużej) po takich teoretycznie najlepszych posunięciach niż w wariantach teoretycznie gorszych dla strony atakującej, ale trudniejszych do obliczenia lub zawierających pułapki. Ponadto silniki mają zakodowane, w jakich okolicznościach należy poddać partię, może więc się zdarzyć, że zrobią to w pozycji, w której przeciwnik i tak pewnie by nie wygrał.
I nawet w grze końcowej mogą zdarzyć się pozycje, w których jest możliwa roszada, a tablice końcówek z praktycznych powodów nie uwzględniają prawa do roszady, lub raczej zakładają, że prawo to już nie przysługuje.

Panel silnika w pozycji obecnej w tablicy końcówek. Mat w 30 posunięciach

Interaktywne i półinteraktywne e-booki

Zasadniczo są ich trzy rodzaje: tekstowe z odnośnikami do zapisów partii w programie szachowym, w pełni interaktywne, w których tekst jest częścią zapisu partii, i multimedialne wykłady, w których strumień wideo w panelu programu szachowego jest skoordynowany z szachownicą.
Otwiera się je w programach szachowych i czytnikach baz danych.

Interaktywny e-book wydawnictwa Everyman Chess w interfejsie programu ChessBase Light
Półinteraktywny e-book firmy ChessBase w interfejsie programu ChessBase Light

 
E-book poświęcony końcówkom w interfejsie programu Chess Assistant

Multimedialny wykład w formacie Chess Media File

Rosyjskie lekcje szachów - gambit budapesztański

Najkrótsza rezultatywna partia w historii meczów o mistrzostwo świata

Szachowa telewizja (379)


Rybnik przed Skierniewicami i Suwałkami w mistrzostwach Polski szkół podstawowych na rok 2012

W związku z tym, że nie udało mi się dotrzeć
do strony mistrzostw (a może jej w ogóle nie ma?),
publikuję zdjęcie plaży w Łazach.



NrDrużynaRank.PKTPkt.MBch.Bch.vs+
12SP 2 Rybnik175019.032.0218.50266.5016;13;18;8;6;4;5;9;14;
218SP 5 Skierniewice165018.028.0216.50270.504;10;1;8;13;14;6;16;3;
34SP 11 Suwałki170016.026.5219.50273.5022;20;19;14;5;3;16;
412SP 20 Legnica165015.026.0218.50270.5026;3;8;18;10;
56SP 15 Opole170014.022.5218.00270.0020;23;9;10;19;
68SP 63 Wrocław I170013.024.0211.00255.5022;15;19;28;17;13;
716SP Michałowice I165013.023.5215.00267.0024;21;1;7;11;12;
813SP 5 Ostrów Wielkopolski165013.023.0218.00256.0027;3;5;9;22;
914SP 1 Brzozów165012.024.0209.00253.5028;17;11;19;5;
1023SP Nieborów150012.024.0190.00222.009;27;28;24;
111SP 11 Tczew175012.022.0207.00255.0021;11;17;22;9;
1221SP 319 Warszawa155011.026.5184.50217.0025;29;27;
135SP 45 Wrocław170011.025.5205.50250.0028;17;20;15;26;
1415SP 4 Kołobrzeg165011.024.5195.00229.501;10;22;29;
153SP 13 Gorzów Wielkopolski170011.023.5218.50259.5029;26;8;2;
1617SP 10 Koszalin165011.020.5204.50242.507;25;15;28;
1710SP 7 Leszno167510.023.5207.50241.5024;27;19;1;
1819SP 1 Bełchatów160010.023.5207.00239.505;11;7;27;
197SP Chylice170010.022.5198.50234.0029;23;
2020SP Dźwirzyno160010.022.5189.00221.5027;10;29;
2122SP 1 Złotów155010.022.0209.00244.5025;29;23;21;
2224SP 10 Olsztyn145010.021.0176.50208.0028;27;29;
239SP 12 Otwock170010.020.0204.00255.5025;26;14;11;
2411DP-ASP Poznań165010.020.0202.50248.5025;26;15;20;
2526PSPLP Szczecin14509.020.0198.50237.0016;24;28;
2625SP Michałowice II14639.019.5170.50203.0027;28;29;
2729SP 63 Wrocław III12505.09.0177.00209.5027;28;
2828SP 63 Wrocław II12503.012.5174.50206.0027;
2927SP Gościno13131.06.0178.50211.00
Klikając na szkołę zobaczysz wyniki indywidualne!

Ósma partia meczu Anand - Gelfand według Daniela Kinga


Belous dogonił Artemieva w turnieju młodych gwiazd na dwie rundy przed końcem

Tak "zabawiano" juniorów w Kirishach


NazwiskoRgFed123456789101112Pkt TB 1  z
1FMArtemiev Vladislav2459RUS*½½11½1½117.030.50
5
2IMBelous Vladimir2518RUS½*½1½1½1117.027.50
5
3FMChigaev Maksim2438RUS½*½½101½116.021.75
4
4IMOparin Grigoriy2494RUS0½½*0½11115.519.00
4
5CMSanal Vahap2277TUR00*½111½1½5.518.00
4
6IMMammadov Zaur2393AZE½½½1½*01015.024.75
3
7FMBoruchovsky Avital2434ISR00½01*11½04.015.50
3
8IMVakhidov Jahongir2439UZB0½1000*0113.514.00
3
9FMCodenotti Marco2345ITA½000010*½13.012.00
2
10FMIzzat Kanan2341AZE0½0½01½*0½3.011.75
1
11FMAntal Tibor Kende2345HUN00000½01*12.57.00
2
12WFMStyazhkina Anna2107RUS000½100½0*2.08.25
1

Natychmiastowa riposta Ananda w Moskwie. Czy nie można było tak grać od początku?



Live chess broadcast powered by ChessBomb and Chessdom



Tak grała liga węgierska w sezonie 2011/12


 Drużyna1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.Punkty
1.  Aquaprofit-NTSK-77.586.58.57.59101010.510.595   
2.  ASE Paks5-8.55.59.57.587.5910810.589   
3.  HVSE4.53.5-699.56.58.58.59.5811.585   
4.  MLTC46.56-6.556.575.51081075   
5.  Hungaropharma Decs5.52.535.5-8.59.56.510.559974.5
6.  Pénzügyőr SE3.54.52.573.5-56.57.59.510867.5
7.  Z.Csuti-Hydrocomp SK4.545.55.52.57-6.556.56.5962.5
8.  Honvéd ASE34.53.555.55.55.5-6.57.56.5759   
9.  ASS-Makói SVSE233.56.51.54.575.5-5.58956   
10.  Tóth László SE222.5272.55.54.56.5-95.549   
11.  Komáromi VSK SE1.5444325.55.543-742.5
12.  Vasas SC1.51.50.52343536.55-35   
Drużynowi mistrzowie Węgier grali w składzie:

1.Anand ViswanathanINDGM2817
2.Shirov AlexeiESPGM271311/1
3.Polgár JuditHUNGM2701
4.Efimenko ZaharUKRGM270311/1
5.Naiditsch ArkadijGERGM27071/200.5/2
6.Balogh CsabaHUNGM26621/21/211/2101/24/7
7.Ivanisevic IvanSRBGM2633112/2
8.Lenic LukaSLOGM26411/2112.5/3
9.Márkus RóbertSRBGM26351/21/211/21/2101/215.5/9
10.Portisch LajosHUNGM25231/2011.5/3
11.Ribli ZoltánHUNGM25881/21/211/211/24/6
12.Csernyin AlexanderHUNGM2614
13.Lupulescu ConstantinROUGM265511/1
14.Pintér JózsefHUNGM25471/2111/21/21/21/215.5/8
15.Jr. Héra ImreHUNGM253311/21/2+1/211/211/26.5/9
16.Gonda LászlóHUNGM25201/2111/2111/21/2017/10
17.dr. Flumbort AndrásHUNGM2539011/211/21/21/21+1/217.5/11
18.Bérczes DávidHUNGM25571/210111/21/21/216/9
19.Medvegy ZoltánHUNGM253111/211/21/211/21118/10
20.Faragó IvánHUNGM248811/21114.5/5
21.Jr. Galyas MiklósHUNIM24581111/211111/28/9
22.Polgár ZsófiaHUNIM2450
23.Gara TíciaHUNWGM23751111/2111/21/211/219/11
24.Gergácz AttilaHUNIM242611/1
25.Bodó NorbertHUNFM2432112/2
26.Krutti ValérHUNIM2359
27.Orsó MiklósHUNIM23631/20.5/1
28.Kántor GergelyIfiHUN22681/2100011/21/21116.5/11