piątek, 1 czerwca 2012

Szachy i komputery (9) - autor Wojtek Żuchowski


Styl

W ten sposób dochodzimy do zagadnienia stylu gry. Stylem jest na przykład skłonność do otwartych lub zamkniętych pozycji, do pozycji z dwoma gońcami lub bez hetmanów, do poświęceń, do posunięć niekoniecznie poprawnych, ale sprawiających praktyczne trudności, do blefowania i w ogóle do ryzyka. Od początku styl gry komputerów wyraźnie różnił się od stylu gry człowieka, jednak te różnice coraz bardziej się zacierają: silniki coraz lepiej naśladują ludzi, a ludzie, trenując i analizując z silnikami, przejmują wiele z ich stylu.
Tradycyjnie silnikom szachowym przypisuje się takie cechy stylu, jak: „niechęć” do zamkniętych i w ogóle spokojnych pozycji, przywiązywanie nadmiernej wagi do nominalnej wartości bierek kosztem korzyści strategicznych, unikanie poświęceń, o ile nie prowadzą do widocznej dla silnika przewagi, zwłaszcza materialnej, i granie wyłącznie wariantów, które zostają ocenione najwyżej, bez uwzględnienia praktycznych aspektów partii, jak skomplikowanie pozycji w niedoczasie.
Jednak nowoczesne silniki są wyposażane zarówno w coraz więcej wiedzy, jak i w algorytmy pozwalające im wyjść poza „obiektywizm”. Taki silnik umie zatem poświęcić piona za perspektywę inicjatywy, która znajduje się za „horyzontem” obliczeń. (Silnik nie widzi jeszcze pozycji, w której ma inicjatywę).
Silniki różnią się między sobą także pod tym względem. Częściowo wynika to oczywiście z różnej wagi kryteriów zastosowanych przy ocenie pozycji, czasem jednak chodzi właśnie o zakodowaną skłonność do takich, a nie innych posunięć przy zbliżonej ocenie. Jedne silniki próbują jak najbardziej naśladować styl człowieka, inne stawiają na maksymalne wykorzystanie czystej mocy obliczeniowej, zwłaszcza w konfiguracjach o bardzo dużej liczbie rdzeni.
Więcej na ten temat przeczytacie w następnym rozdziale, poświęconym strategiom antykomputerowym; na razie parę przykładów posunięć w sławnych meczach człowiek kontra maszyna, których nikt się po komputerze nie spodziewał.

Kasparow – Deep Junior, 5. partia meczu, Nowy Jork 2003

(ruch czarnych) 
rnbqr1k1/pp3ppp/2pb1n2/3p4/3P4/P1NBP3/1PQ1NPPP/R1B2RK1 b - - 0 10

To pozycja po 10. posunięciu białych. Współczesne silniki, jak Rybka 2.3.2a i Fritz 10, oceniają tę pozycję jako wyrównaną lub z minimalną przewagą czarnych. W partii nastąpiło sławne, zupełnie niespodziewane posunięcie 10... G:h2, czyli poświęcenie gońca za piona w zamian za możliwość odkrycia białego króla. Ani Rybka, ani Fritz nie biorą go pod uwagę, a po jego wykonaniu widzą albo lekką przewagę białych (Rybka), albo remis (Fritz). Białe mogą wymusić remis przez trzykrotne powtórzenie pozycji, mogą też grać o zwycięstwo, ale charakter pozycji sprawia, że ryzyko jest ogromne. Kasparow wolał nie ryzykować i wymusił remis, co było raczej korzystnym wynikiem dla grającego czarnymi komputera.

Deep Blue – Kasparow, 2. partia meczu rewanżowego, Nowy Jork 1997

(ruch białych) 
r1r1q1k1/6p1/p2b1p1p/1p1PpP2/PPp5/2P4P/R1B2QP1/R5K1 w - - 0 36

Słynna pozycja – i słynny skandal. Grający czarnymi Kasparow był bliski przegranej w tej partii i wykonał posunięcie poświęcające piona b5 (po 36. Hb6), które dawało mu pewne szanse w dłuższej perspektywie. Silniki nawet dzisiaj mają zasadniczo materialistyczne podejście do pozycji, tym bardziej miały je w połowie lat 90. A już szczególnie Deep Blue, który w dużo większym stopniu opierał się na czystej mocy obliczeniowej.
Co komputer powinien zrobić w pokazanej na diagramie sytuacji? Postawić hetmana na b6, grożąc gońcowi na d6, i zdobyć piona na b5. Ale Deep Blue nie przyjął poświęcenia i po prostu wymienił piony, co pozwoliło mu utrzymać decydującą przewagę. (Potem popełnił prosty błąd, po którym przeciwnik mógł doprowadzić do wiecznego szacha i tym samym wymusić remis, jednak Kasparow nie dostrzegł szansy i przegrał).
Pozycję tę współczesne silniki oceniają jako wyraźnie lepszą dla białych i zdecydowanie preferują zdobywające piona 36. Hb6. (Po kilku minutach Rybka 2.3.2a zmienia ocenę mniej więcej z 1,5 punktu na 1, a Fritz 10 – z 2 na 1,3, wciąż jednak odrzucające poświęcenie bicie 36. a:b5 jest oceniane dużo niżej).
Jakim cudem Deep Blue grał tak dobrze, skoro dzień wcześniej przegrał pierwszą partię meczu w fatalnym stylu? Jakim cudem Deep Blue ponad dekadę temu wykonał tak „niekomputerowe” posunięcie, zwłaszcza że w pierwszej partii, jak powiedział sam Kasparow, robił dokładnie to, czego należałoby się spodziewać po „głupiej” maszynie? O skandalu Kasparow kontra Deep Blue przeczytacie w innym rozdziale.

Rosyjskie lekcje szachów - Gambit hetmański (Sergei Shipov)

Kolejna wygrana Michała Krasenkowa w lidze francuskiej (wbrew pozorom - bardzo ciekawa)

Gra Michała Krasenkowa zawsze
wzbudza zaiteresowanie 

W Albenie pojedynek na szczycie w ósmej rundzie

Kojarzenie przedostatniej rundy:

11
GMAkopian Vladimir26976GMCheparinov Ivan2673
2
216
GMXiu Deshun2494GMMelkumyan Hrant2642
4
36
GMGrigoryan Avetik25815GMPetrosian Tigran L2657
3
45
GMSolak Dragan258655IMAshwin Jayaram2471
21
515
GMGrigorov Grigor249655GMSpasov Vasil2570
7
69
GMNikolov Momchil255355IMThejkumar M S2450
25
711
GMNabaty Tamir255355IMSwapnil S Dhopade2445
26
822
IMGabuzyan Hovhannes245755GMLu Shanglei2522
13
943
IMShalamberidze Akaki233355IMGrigoryan Karen H2517
14
108
GMTikkanen Hans25665IMQashashvili Alexandre2299
48
1112
GMCarlsson Pontus2531Dimov Dian2289
54
1218
IMDas Arghyadip2482GMTunik Gennady2429
29
1330
GMGutov Andrey2421IMArnaudov G. Petar2477
19
1432
IMOvod Evgenija2410Wan Yunguo2456
23
1558
WGMAginian Nelly2254IMRathnakaran Kantholi2441
27

W Chinach remisują na potęgę

Czyżby Ding Liren aktualny mistrz Chin
zapomniał jak się wygrywa w szachy?

4. Runda
SzachPkt.RgNazwiskoWynikNazwiskoRgPkt.
12,52690GMWang Yue½ - ½GMZhao Jun25772
21,52609GMZhou Jianchao½ - ½GMHou Yifan26231,5
322626GMYu Yangyi½ - ½GMBu Xiangzhi26562,5
422679GMDing Liren½ - ½GMZhou Weiqi26241,5
522550GMWen Yang½ - ½GMNi Hua26732,5

W Indiach kojarzenie piątej rundy


11GMAleksandrov Aleksej260644IMVishnu Prasanna V243119
23GMChadaev Nikolai256344IMDebashis Das242520
329GMZiatdinov Raset23704GMSengupta Deep25544
45GMBarbosa Oliver2550IMSatyapragyan Swayangsu245117
531FMRajesh V A V2364GMKunte Abhijit25386
67GMParagua Mark2521IMShivananda B S236332
738IMPraveen Kumar C2342GMRahman Ziaur25208
834IMRamnath Bhuvanesh R2355IMGrover Sahaj250612
915GMPodolchenko Evgeniy2464Abhishek Das226452
1041Karthikeyan Murali2329GMDeepan Chakkravarthy J246116
1159Kathmale Sameer22413GMDeviatkin Andrei25772

Przekornym okiem złośnika (26)

Boris Gelfand: - Nie dzwoń teraz do mnie - trwa zakończenie meczu.
- Co? Przecież ci mówiłem, że ta kostka z koroną w środku też należy do Ananda.

Magistral Ciudad de Buenos Aires - Categoria XIII po pięciu rundach


M-ceNazwiskoRgFed12345678Pkt TB 1 
zw. 
1GMShirov Alexei2698LAT*1½½1½3.58.25
2
2GMRodriguez Vila Andres2532URU*½½1½½3.07.50
1
3GMFelgaer Ruben2572ARG0½*1½13.07.00
2
4GMLemos Damian2538ARG½½*½½13.06.25
1
5GMMareco Sandro2583ARG½00*112.54.75
2
6GMValerga Diego2487ARG½½½0*½2.05.00
0
7GMFlores Diego2604ARG0½0½*12.04.00
1
8GMSlipak Sergio2453ARG½00½0*1.02.75
0